जागरूकता चर्चा- सायबर क्राइम म्हणजे काय? आणि सायबर गुन्हेगारीचे प्रकार
अ‍ॅड. अंकिता आर जयस्वाल
दिवाणी व फौजदारी न्यायालय वरुड मो . 9175761387
सायबर गुन्हे इंटरनेट वापरकर्त्यांसाठी चांगलेच ज्ञात आहेत, परंतु सायबर गुन्हा म्हणजे काय आणि त्याचे प्रकार काय आहेत हे आपणास माहित आहे काय?
मला असे वाटते की जेव्हा इंटरनेट विकसित होते तेव्हा कदाचित तिच्या निर्मात्यांपैकी कोणालाही हे माहित न असेल की भविष्यातही या इंटरनेटचा गैरवापर होऊ शकेल, ‘जेथे इंटरनेट किंवा सायबर स्पेस आहे तिथे सायबर क्राइम आहेत. ‘आणि सायबर क्राइम दिवसेंदिवस वाढत आहे, अशा परिस्थितीत प्रत्येक इंटरनेट वापरकर्त्यांसाठी या सायबर गुन्ह्यांविषयी माहिती असणे फार महत्वाचे आहे, कारण माझा विश्वास आहे की ज्ञान आवश्यक आहे, तसेच जागरूकता देखील खूप गरज आहे,
तर सायबर क्राइम म्हणजे काय ते जाणून घ्या?
सायबर क्राइम हा गुन्हाचा एक प्रकार आहे, सायबर क्राइम हा असा गुन्हा आहे ज्यामध्ये संगणक आणि नेटवर्कचा समावेश असतो, जेव्हा एखादा गुन्हा इंटरनेटवर किंवा इंटरनेटद्वारे होतो तेव्हा त्याला सायबर क्राइम म्हणतात, कोणताही संगणक एखाद्या गुन्हेगारी ठिकाणी आढळतो, किंवा संगणकासह एखादा गुन्हा केल्यास संगणक गुन्हा म्हणतात, ज्याला सायबर गुन्हे असे म्हणतात, जसे की ईमेल स्पॅम, फिशिंग, पायरेसी, डेटा चोरी, हॅकिंग इ.
सायबर गुन्हेगारीचे प्रकार कोणते?
प्रथम प्रकारचा हॅकिंग – या प्रकारच्या गुन्ह्यामध्ये हॅकर्स प्रतिबंधित क्षेत्रात प्रवेश करतात आणि त्यांच्या परवानगीशिवाय इतरांच्या वैयक्तिक आणि संवेदनशील माहितीमध्ये प्रवेश करतात, हे प्रतिबंधित क्षेत्र एखाद्याचे वैयक्तिक संगणक किंवा कोणतेही खाते ऑनलाइन असू शकते. जर आपणास हॅकिंग समजले असेल तर ते तांत्रिक धोका आहे, जेव्हा एखाद्यास एखाद्या हेतूने आपल्या सिस्टम फंक्शन जसे की संगणक नेटवर्क सर्व्हर इ. मध्ये एखादी कमकुवतपणा आढळली, किंवा त्यानुसार सिस्टममध्ये बदल करुन डेटा चोरी किंवा डेटा नष्ट करतो. किंवा ते बदलते या प्रक्रियेस हॅकिंग असे म्हणतात, ज्या व्यक्तीस ही प्रक्रिया चालवते त्याला हॅकर म्हणतात, हॅकिंग एक नकारात्मक शब्द आहे आणि काहीतरी चुकीचे संदर्भित करते, मुख्यतः हॅकिंग चुकीचे आहे. त्याचप्रमाणे हॅकिंगचे दोन पैलू देखील आहेत,
प्रथम म्हणजे एथिकल हॅकिंग, एथिकल हॅकिंग हे हॅकिंग आहे जे एका योग्य हेतूने केले जाते. अशा हॅकिंगला व्हाईट हेट हॅकिंग देखील म्हटले जाते. नैतिक हॅकिंगमध्ये कोणताही डेटा चोरीला किंवा नष्ट केला जात नाही किंवा बदलला जाऊ शकत नाही, एथिकल हॅकिंग पूर्णपणे कायदेशीर आहे आणि लोकांना संभाव्य धोक्यांपासून वाचवण्यासाठी केले जाते.
हॅकिंगची दुसरी बाजू म्हणजे द्वेषयुक्त हॅकिंग, दुर्भावनायुक्त हॅकिंग चुकीच्या हेतूने केले गेले आहे. या प्रकारच्या हॅकिंगमध्ये आपला डेटा चोरी आणि नष्ट होऊ शकतो किंवा वापरला जाऊ शकतो. चुकीच्या उद्देशाने केले जाऊ शकते, अशा हॅकिंग ला ब्लॅक हॅट हॅकिंग म्हणतात उदाहरणार्थ, आपले ईमेल खाते हॅक करण्यासाठी किंवा फेसबुक खाते हॅक करण्यासाठी, बँक खाते हॅक करायचे की पैसे काढणे इत्यादी संदेश हॅकिंगमध्ये केल्या आहेत,
सायबर क्राईमचा दुसरा प्रकार म्हणजे सायबर स्टॅकिंग ही एक प्रकारची सायबर क्राइम आहे ज्यात व्हिक्टिमला ऑनलाईन हॅराश केले जाते एक सोशल मीडिया वेबसाइटवर स्टॉकर अधिक पाहिला जातो, ज्यामध्ये स्टॉकर ऑनलाइन पीडित संदेश आणि ईमेलद्वारे पीडितांना पाठवू शकतात. स्टॅकर्स बर्‍याचदा लहान मुलांना आणि स्त्रियांना आपला शिकार बनवतात, आणि वैयक्तिक माहितीवरून त्यांचे फोटो मिळतात तसेच त्यांचे पत्ते सुद्धा शोधून काढतात आणि नंतर त्यांना ब्लॅकमेल करतात आणि त्रास देतात म्हणून सोशल प्लॅटफॉर्मवर जागरूकता असणे खूप महत्वाचे आहे.
तिसरा प्रकार म्हणजे ओळख चोरी. हा गुन्हा आजच्या काळात सर्वाधिक आढळतो.या प्रकारच्या गुन्हेगारी गुन्हेगार अशा लोकांना लक्ष्य करतात जे त्यांच्या रोख व्यवहार आणि बँकिंग सेवांसाठी इंटरनेट वापरतात.या प्रकारच्या गुन्ह्यात गुन्हेगार व्यक्ती आहे. डेटाची चोरी, त्यांचे बँक खाते क्रमांक, क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड, इंटरनेट बँकिंग तपशील, वैयक्तिक माहिती इत्यादी संवेदनशील माहिती, त्यांची माहिती एक्सेस करणे करणे आणि त्यानंतर विक्टिमची ओळख घेऊन विक्ट्रीमची ओळख ऑनलाइन वस्तू खरेदी करण्यासाठी वापरणे, अशा प्रकारे विक्टिमचे मोठे आर्थिक नुकसान होते. आणि एखाद्याला खूप छळ सहन करावा लागतो,
चौथा प्रकार म्हणजे दुर्भावनायुक्त सॉफ्टवेअर आहे.आपल्या सर्वांना माहित आहे की बर्‍याच इंटरनेट-आधारित सॉफ्टवेअर या प्रोग्राम्स आहेत जे अशा सॉफ्टवेअरचे कोणतेही नेटवर्क खराब करू शकतात, नेटवर्कमध्ये एकदा इन्स्टॉल केले गेले तरीही सायबर गुन्हेगारी अगदी त्या नेटवर्कमध्ये आपण अस्तित्त्वात असलेल्या सर्व माहितीवर प्रवेश करू शकता, त्यासह डेटा देखील खराब होऊ शकते.
पाचवा प्रकार म्हणजे बाल अश्लीलता आणि गैरवर्तन. या प्रकारच्या गुन्ह्यामध्ये, बहुतेक सायबर गुन्हेगार chat room चा वापर करतात आणि त्यांची ओळख लपवतात आणि अल्पवयीन मुलांशी संवाद साधतात लहान मुले किंवा अल्पवयीन मुलांना इतके समजत नाही की त्यांच्यामुळे या मुलांना शिवीगाळ होते. अशा गुन्ह्यात, गुन्हेगार लहान मुलांना धमकावतात, या प्रकरणात, त्यांना अश्लील गोष्टी करण्यास भाग पाडतात, अशा धमक्यांपासून भीतीमुळे मुले आपल्या कुटूंबात काहीही शेअर करण्यास असमर्थ असतात आणि म्हणून याचा बळी पडतात. इतर देशांमध्ये, सरकारकडे काही कायदे आहेत तशाच प्रकारे, मुलाशी संबंधित कायदे देखील भारतात तयार केले गेले आहेत,
सहावा प्रकार म्हणजे डेटा चोरी किंवा डेटा चोरी. अधिकृत व्यक्तीच्या परवानगीशिवाय संगणक नेटवर्क, त्याच्या संगणकाचा डेटा कॉपी करणे, सामायिक करणे किंवा बदलणे डेटा चोरीच्या गुन्ह्यात आढळते सध्या पेन ड्राईव्ह मेमरी कार्ड सारख्या अनेक लहान स्टोरेज सहज उपलब्ध आहेत. या उपकरणांच्या मदतीने डेटा चोरणे खूप सोपे आहे, म्हणून जर आपल्याला आमच्या वैयक्तिक मोबाइलवर किंवा संगणकावर पेन ड्राईव्ह किंवा मेमरी कार्ड स्थापित करायचे असेल तर एंटीव्हायरस स्कॅन व योग्य काळजी घेऊनच वापरावे.
सातवा प्रकार हा व्हायरस ज्याला संगणक व्हायरसचा प्रसार कोठे करावा हे म्हणून ओळखले जाते अशा गुन्ह्यात संगणक किंवा संगणक नेटवर्कची परवानगी न घेता अनधिकृत असलेला कोणताही संगणक संगणकात प्रवेश करतो, त्यांना संगणक व्हायरस वर्गीकरण केले जाते. सामान्य स्पॉट व्हायरस फक्त दुसर्‍याच्या संगणकाचा डेटा खराब करण्यासाठीच वापरला जातो.
आठवा प्रकार हा वेब highjack आहे हा एक गुन्हा आहे ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीची वेबसाइट बेकायदेशीरपणे नियंत्रित केली जाते आणि अशा प्रकारे वेबसाइटचा मालक त्या वेबसाइटवरील नियंत्रण आणि संवेदनशील डेटा गमावतो.
नववा प्रकारचा सॉफ्टवेअर पायरेसी आहे हा एक गुन्हा आहे ज्यामध्ये बनावट कॉपी करुन वास्तविक प्रोग्रामची अवैध कॉपी केली जाते, ट्रेडमार्कचे उल्लंघन, कॉपीराइट उल्लंघन संगणक, सोर्स कोड चोरी इ.
दहावा प्रकार हा फिशिंग प्रकार आहे. हा गुन्हा आहे ज्यामध्ये पीडित व्यक्तीला ई-मेल पाठविले जातात, पीडित व्यक्तीकडून गोपनीय माहिती मिळविण्यासाठी किंवा पीडित व्यक्ती ला म्हटले जाते किंग तुम्हाला लॉटरी लागलेली आहे किंवा तुमची जॉब आम्ही अकाउंट करून देऊन इत्यादी प्रकारचे फेक इमेल्स फिशिंग मध्ये येतात.
